ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ του ΠΟΛΙΤΗ για ΤΑΧΥΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ - ΕΚΘΕΣΗ ΑΥΤΟΨΙΑΣ

3/3/2010
Αριθμ. Πρωτ.: 2550/10/2.3

ΕΚΘΕΣΗ ΑΥΤΟΨΙΑΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ:

1. Η ΚΥΑ Υ2/οικ.2600/01 (ΦΕΚ 892 Β/11-7-01) Ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης", σε συμμόρφωση προς την οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 3ης Νοεμβρίου 1998.
2. Το τεύχος ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ του έργου «Κατασκευή Διυλιστηρίου νερού και αγωγού για την ύδρευση Δ.Δ.Οινοφύτων από την ΕΥΔΑΠ»
3. Το τεύχος ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ του έργου «Κατασκευή Διυλιστηρίου νερού και αγωγού για την ύδρευση Δ.Δ.Οινοφύτων από την ΕΥΔΑΠ»
4. Το ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΗ του έργου «Κατασκευή Διυλιστηρίου νερού και αγωγού για την ύδρευση Δ.Δ.Οινοφύτων από την ΕΥΔΑΠ» το οποίο εξεδόθη από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος/Γενική Διεύθυνση Περιφέρειας/Διεύθυνση Τοπ. Αυτοδιοίκησης και Δ/νσης Ν.Βοιωτίας/ΤΥΔΚ στις 14/4/2008
5. Η «Σύμβαση χορήγησης δύο (2) νέων παροχών αδιύλιστου νερού του Δήμου Οινοφύτων και ρύθμιση Όρων της από 26/7/2001 Σύμβασης υδροδότησης Δημοτικών Διαμερισμάτων Αγίου Θωμά και Κλειδίου των Δήμων Οινοφύτων» μεταξύ της ΕΥΔΑΠ και του Δήμου Οινοφύτων στις 13/9/2007.


Στις 18/2/2010 και ώρα 09.30, η κυρία Ελένη Σταμπουλή και ο κύριος Σωτήρης Στασινός, οι οποίοι έχουν αναλάβει τη διερεύνηση της αναφοράς 2550/2010, μετέβησαν στα Οινόφυτα Βοιωτίας και συγκεκριμένα, αρχικά, στο διυλιστήριο νερού του Δ.Δ.Οινοφύτων και κατόπιν στο διυλιστήριο νερού του Δ.Δ.Αγ.Θωμά. για τη διενέργεια απροειδοποίητης αυτοψίας, σύμφωνα με το άρ. 4 § 5 του ν.3094/2003. Η αυτοψία διενεργήθηκε από τον κύριο Στασινό, χημικό μηχανικό, παρουσία της κυρίας Σταμπουλή, νομικού, αμφότερων ειδικών επιστημόνων στο Συνήγορο του Πολίτη. Η αυτοψία ξεκίνησε στις 09:30 και ολοκληρώθηκε στις 14:00.
Η αυτοψία στο διυλιστήριο νερού του Δ.Δ.Οινοφύτων έγινε παρουσία του Δημάρχου Οινοφύτων κ. Γ. Θεοδωρόπουλου, του Δημοτικού Συμβούλου κ. Ι.Γκίνη, της χημικού μηχανικού του Δήμου Οινοφύτων κας Α.Θαλάσση και του χειριστή της εγκατάστασης κ. Γ. Κάκιου. Η αυτοψία στο διυλιστήριο νερού του Δ.Δ.Αγ.Θωμά. έγινε παρουσία όλων των προαναφερομένων πλην του Δημάρχου κ. Γ. Θεοδωρόπουλου, ο οποίος, στο μεταξύ, είχε αποχωρήσει.
Παρακάτω αναφέρονται τα αποτελέσματα αυτής της αυτοψίας.
Α. ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΟ ΝΕΡΟΥ Δ.Δ.ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ
1. Κατά την έλευσή μας ο χώρος του διυλιστηρίου ήταν κλειδωμένος ενώ δεν υπήρχε χειριστής στην εγκατάσταση. Μετά από τηλεφωνική ειδοποίησή μας, ο κ. Δήμαρχος κατέφθασε στην εγκατάσταση μαζί με τη χημικό μηχανικό του Δήμου Οινοφύτων κα Α. Θαλάσση. Ο κ. Δήμαρχος ειδοποίησε το χειριστή ο οποίος, σύμφωνα με ενημέρωση που είχαμε από το Δήμαρχο ήταν, ως όφειλε, στο διυλιστήριο του Δ.Δ.Αγ. Θωμά. Ο χειριστής έφθασε στο χώρο μετά από 1 ώρα περίπου, λόγω των καθηκόντων του. Σύμφωνα με την ενημέρωση που είχαμε, ο χειριστής των δύο διυλιστηρίων νερού (Οινοφύτων και Αγ. Θωμά) λειτουργούσε και τα δύο διυλιστήρια μόνος του, εργαζόμενος λίγες ώρες την ημέρα στο κάθε ένα.
2. Η ένδειξη στο εγκατεστημένο on-line θολόμετρο κατά την ώρα εισόδου μας στο διυλιστήριο ήταν 20 NTU στην είσοδο και 1,34 NTU στην έξοδο ενώ θα έπρεπε να είναι <1 NTU (στην έξοδο) σύμφωνα με το σχετικό 1. Έτσι, ο χειριστής ξεκίνησε την αντίστροφη πλύση των φίλτρων. Σημειώνεται ότι το εν λόγω θολόμετρο δεν έδινε «σήμα συναγερμού σε περίπτωση που η θολότητα υπερβεί μία ελεύθερα προκαθοριζόμενη τιμή (σημ. δική μας: <1 NTU)» έτσι ώστε να μπορεί να γίνεται «συνεχής έλεγχος από τα γραφεία του Δήμου» όπως αναφέρεται σχετικά στη σελίδα 13 του σχετικού 2. Έτσι, η θολότητα υπερέβη την μέγιστη επιτρεπτή τιμή κατά 0,34 NTU ενώ εκτιμάται ότι - λόγω της απουσίας του χειριστή από την εγκατάσταση και της απουσίας συνεχούς ελέγχου από τα γραφεία του Δήμου – θα υπήρχε περαιτέρω επιδείνωση της ποιότητας του νερού μέχρι την έλευση του χειριστή και την εκκίνηση της διαδικασίας αντίστροφης πλύσης.
3. Όπως αναφέρθηκε, υπήρχε ολιγόωρη παρακολούθηση και έλεγχος της παραπάνω μονάδας ενώ, κατά την άποψή μας τουλάχιστον , θα έπρεπε να υπάρχει σε 24ωρη βάση. Αυτό, διότι η εγκατάσταση λειτουργεί σε 24ωρη βάση και λόγω της διακύμανσης της ποιότητας του εισερχομένου νερού, θα πρέπει να υπάρχει σχετικός έλεγχος προκειμένου να ρυθμίζεται ανάλογα και η δοσολογία των χημικών (κροκιδωτικά, χλώριο). Εκτός αυτού, υπάρχει και ανάγκη για αντίστροφες πλύσεις των φίλτρων (οι οποίες δεν ξεκινούν αυτόματα) η συχνότητα των οποίων εξαρτάται από την ποιότητα του εισερχομένου νερού, επίσης. Τέλος, μεταξύ άλλων, υπάρχει και ανάγκη για έλεγχο του υπολειμματικού χλωρίου και της θολότητας του επεξεργασμένου νερού καθ΄ όλο το 24ωρο και όχι μόνο για λίγες ώρες την ημέρα, προκειμένου να διασφαλίζεται, έτσι, σταθερά η παροχή ποιότητας νερού εντός των ορίων που αναφέρονται στην ΚΥΑ Υ2/οικ.2600/01 (ΦΕΚ 892 Β/11-7-01) (σχετικό 1). Σημειώνεται, εδώ, ότι σήμερα το διυλιστήριο τροφοδοτείται με νερό Μόρνου, το οποίο είναι, συνήθως, μικρής σχετικά θολότητας . Όμως, η Σύμβαση η οποία έχει υπογραφεί μεταξύ του Δήμου Οινοφύτων και της ΕΥΔΑΠ στις 13/9/2007 (βλ. σχετικό 5), δεν απέκλειε το ενδεχόμενο τροφοδοσίας της εγκατάστασης με νερό Υλίκης (συνήθως υψηλής θολότητας) γεγονός το οποίο έχει συμβεί στο παρελθόν.
4. Υπήρχε χρονοδιακόπτης για την αντίστροφη πλύση των φίλτρων όπως και θολόμετρο όπως αναφέρθηκε. Επίσης, υπήρχε PLC (Programmable Logical Controller ήτοι ψηφιακός υπολογιστής που χρησιμοποιείται για αυτοματισμό ηλεκτρομηχανολογικών διεργασιών) μέσω του οποίου δίνονταν οι εντολές για την αντίστροφη πλύση των φίλτρων. Όμως, η αντίστροφη πλύση δεν γινόταν αυτόματα μέσω οργάνων, αλλά μόνο παρουσία του χειριστή και με χειροκίνητη εντολή από αυτόν.
5. Δεν υπήρχαν εγκατεστημένοι μετρητές on-line (παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο) υπολειμματικού χλωρίου του σταδίου προχλωρίωσης ούτε της μεταχλωρίωσης (υπήρχε μόνο ένας φορητός μετρητής). Σύμφωνα με τις προδιαγραφές του τμήματος προχλωρίωσης και μεταχλωρίωσης που αναφέρονται στην σελίδα 8 και 12 του σχετικού 2 «…το σύστημα χλωρίωσης που θα επιλεγεί θα πρέπει να εξασφαλίζει:…την ακρίβεια δοσιμέτρησης στην απαιτούμενη ποσότητα υπολειμματικού χλωρίου και τον έλεγχο της χλωρίωσης…». Τα παραπάνω δεν εξασφαλίζονται χωρίς την ύπαρξη on-line μετρητή.
6. Τα φίλτρα άμμου δεν ήταν εγκατεστημένα σε στεγασμένο χώρο. Σημειώνεται ότι τα φίλτρα φέρουν ηλεκτροβάνες οι οποίες είναι απαραίτητο να προστατεύονται από τη βροχή. Σύμφωνα με τη σελίδα 6 του σχετικού 2: «το σύνολο του εξοπλισμού θα εγκατασταθεί σε στεγασμένο χώρο σε βάση από οπλισμένο σκυρόδεμα κατάλληλα διαμορφωμένο από την αναθέτουσα αρχή».
7. Δεν υπήρχε εγκατεστημένη εφεδρεία στις αντλίες τροφοδοσίας φίλτρων. Συγκεκριμένα, ήταν εγκατεστημένες 3 αντλίες, έκαστη παροχής περίπου 100 m3/h (στις συνθήκες λειτουργίας του έργου), ήτοι συνολικής παροχής 300 m3/h οι οποίες τροφοδοτούσαν τα 3 φίλτρα άμμου, έκαστο δυναμικότητας 100 m3/h. Σύμφωνα με τη σελίδα 9 του σχετικού 2: «η τροφοδοσία του συστήματος με τις απαραίτητες ποσότητες νερού θα εξασφαλίζεται από δύο ανοξείδωτες αντλίες (η μία εφεδρική) ικανής παροχής…» δηλαδή από 2 (η μία εφεδρική) αντλίες 300 m3/h σε κατάλληλο μανομετρικό. Έτσι, ενώ σύμφωνα με τα Τεύχη Δημοπράτησης ζητείται 100% εφεδρεία, στην πράξη δεν υπάρχει καμία εφεδρεία. Επίσης, κάθε μία από τις παραπάνω αντλίες ήταν υδραυλικά συνδεδεμένη με 1 φίλτρο άμμου, δηλαδή δεν υπήρχε κολεκτέρ (συλλέκτης) στην κατάθλιψη των αντλιών τροφοδοσίας. Έτσι, σε περίπτωση βλάβης μίας από τις 3 αντλίες δεν δύναται να λειτουργήσει, μέχρι την αποκατάσταση της βλάβης αυτής, και το αντίστοιχα τροφοδοτούμενο φίλτρο. Σύμφωνα με το «ΑΤ Υδραυλική εγκατάσταση (ΗΛΜ52)», σελ. 16 του σχετικού 3 θα υπάρχει κολεκτέρ, γεγονός το οποίο προκύπτει άλλωστε και από την πρόβλεψη εγκατάστασης εφεδρικής αντλίας τροφοδοσίας φίλτρων.
8. Το μεγαλύτερο μέρος της υδραυλικής εγκατάστασης (αγωγοί τροφοδοσίας φίλτρων κλπ) ήταν από πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) και όχι από χαλυβδοσωλήνα. Σύμφωνα με το «ΑΤ Υδραυλική εγκατάσταση (ΗΛΜ52)», σελ. 16 του σχετικού 3: η υδραυλική εγκατάσταση περιλαμβάνει: «…κολεκτέρ Φ400 από χαλυβδοσωλήνα 6 χιλ. άνευ ραφής με αντίστοιχες εισόδους και εξόδους Φ150 και τα απαραίτητα μήκη χαλυβδοσωλήνων που απαιτούνται αναλόγων διατομών για τη σύνδεση του συστήματος ταχυδιύλισης με τις δεξαμενές ακάθαρτου και καθαρού νερού …(η υπογράμμιση δική μας)». Οι αγωγοί από πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC), όπως είναι γνωστό, όταν χρησιμοποιούνται για υπέργεια εγκατάσταση θα πρέπει να προστατεύονται από την ηλιακή ακτινοβολία με στέγαστρο. Αφενός λοιπόν δεν έπρεπε η υδραυλική εγκατάσταση να γίνει από PVC αφετέρου δεν εγκαταστάθηκε και το σχετικό στέγαστρο γεγονός το οποίο όπως φαίνεται στις φωτογραφίες οδήγησε σε φθορά («μαύρισμα») των σχετικών σωληνώσεων.
9. Μετρήθηκε με μετροταινία η περίμετρος των εγκατεστημένων φίλτρων άμμου 8,8m. Έτσι, η εξωτερική διάμετρος των φίλτρων υπολογίστηκε σε 2,8 m (Διάμετρος=περίμετρος/3,14). Σύμφωνα με το «ΑΤ 10.1.1. Σύστημα ταχυδιύλισης (ΗΛΜ 7111 ΣΧΕΤ)», σελ. 18 του σχετικού 3 κάθε συγκρότημα ταχυδιύλισης θα είναι κατάλληλο για 100 m3/h. Το ίδιο αναφέρεται και στη σελίδα 10 του σχετικού 2. Στη ίδια σελίδα αναφέρεται ότι «θα προσφερθούν ταχυδιυλιστήρια με κατάλληλη διάμετρο, ώστε η ταχύτητα ροής του νερού κατά την κανονική λειτουργία να μην υπερβαίνει τα 15 m/h, με μέγιστη απόκλιση 2%».
Από τα παραπάνω δεδομένα προκύπτει ότι η εσωτερική διάμετρος των φίλτρων θα έπρεπε να είναι 2,9 m (η εξωτερική περίπου 2,92 m).
10. Ζητήσαμε από το χειριστή του Διυλιστηρίου νερού να μας δοθούν οι Οδηγίες Λειτουργίας και Συντήρησης της Μονάδας και τα τεχνικά φυλλάδια του Η/Μ εξοπλισμού. Μας ενημέρωσε ότι δεν του έχουν παραδοθεί οι εν λόγω οδηγίες και τα σχετικά φυλλάδια.
11. Δεν υπήρχαν αυτοματισμοί στον εγκατεστημένο ηλεκτρικό πίνακα. Αντιθέτως, για τους αυτοματισμούς της εγκατάστασης υπήρχε PLC (Programmable Logical Controller) το οποίο, όμως, κατόπιν σχετικής ερώτησης μας στην κα Θαλάσση (χημικό μηχανικό του Δήμου Οινοφύτων), η τελευταία μας ενημέρωσε ότι εγκαταστάθηκε μετά την Διοικητική Παραλαβή του Έργου (βλ. σχετικό 4). Για το σκοπό αυτό, άλλωστε, η κα Θαλάσση, σύμφωνα με το σχετικό 4, δεν παρέλαβε και το συγκεκριμένο εξοπλισμό.

B. ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΟ ΝΕΡΟΥ Δ.Δ. ΑΓΙΟΥ ΘΩΜΑ
1. Δεν ήταν σε λειτουργία οι δοσιμετρικές αντλίες προχλωρίωσης. Αυτό συνέβαινε, σύμφωνα με το χειριστή του διυλιστηρίου, «λόγω της υπερδιαστασιολόγησής τους». Έτσι, δεν ελάμβανε χώρα προχλωρίωση του νερού.
2. Υπήρχε μετρητής on-line (παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο) θολότητας και μετρητής υπολειμματικού χλωρίου οι οποίοι δεν βρίσκονταν σε λειτουργία.
3. Οι περισσότερες αυτόματες βάνες στα φίλτρα άμμου είχαν βλάβη. Έτσι η αντίστροφες πλύσεις γίνονταν χειροκίνητα. Οι βλάβες των βανών πιθανόν να οφείλονται στο γεγονός ότι τα φίλτρα άμμου δεν ήταν στεγασμένα και προστατευμένα από τη βροχή.

4. Η θολότητα στην είσοδο του διυλιστηρίου μετρήθηκε, με το όργανο μέτρησης του διυλιστηρίου, σε 14,8 NTU ενώ στην έξοδο των φίλτρων ενεργού άνθρακα μετρήθηκε 0,73 NTU. Ζητήσαμε να γίνει μέτρηση της θολότητας μετά τα φίλτρα άμμου και αυτή μετρήθηκε 2,77 NTU. Δεν υπήρχε πτώση πίεσης στα φίλτρα άμμου. Τα παραπάνω στοιχεία συνηγορούσαν στο ότι πιθανότατα δεν υπήρχε αρκετή άμμος στα φίλτρα άμμου. Ζητήσαμε να ανοιχθούν τα φίλτρα αλλά μας ενημέρωσαν ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν να γίνει εκείνη τη στιγμή. Όμως, υπήρξε δέσμευση από τους εκπροσώπους του Δήμου ότι τα φίλτρα θα ανοιχθούν και σε περίπτωση που δεν υπάρχει αρκετή ποσότητα άμμου, θα συμπληρωθούν με άμμο. Σημειώνεται ότι τα αιωρούμενα στερεά που δεν συγκρατούνταν στα φίλτρα άμμου συγκρατούνταν τελικά στα φίλτρα ενεργού άνθρακα προκαλώντας άσκοπη κατανάλωση του τελευταίου.
5. Έγιναν, στη συνέχεια, άλλες 2 μετρήσεις θολότητας σε δείγματα νερού από τη δεξαμενή επεξεργασμένων, με το φορητό θολόμετρο του διυλιστηρίου (εκτός από αυτήν που έδειξε 0,73 NTU και αναφέρεται παραπάνω). Οι μετρήσεις αυτές έδειξαν >2 NTU -παρότι η δειγματοληψία έγινε από το ίδιο σημείο της δεξαμενής - ένδειξη ότι πιθανότατα το όργανο μέτρησης θολότητας να ήθελε βαθμονόμηση. Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι μετρήσεις θολότητας θα πρέπει να επιβεβαιωθούν και με άλλο όργανο.
6. Το υπολειμματικό χλώριο σε δείγμα από τη δεξαμενή επεξεργασμένων μετρήθηκε με φορητό όργανο 0,64 mg/l.
7. Σημειώνεται ότι στο Συνήγορο του Πολίτη δεν έχουν κατατεθεί τα τεύχη δημοπράτησης, ούτε άλλα στοιχεία για το εν λόγω έργο, κατά συνέπεια δεν είναι δυνατόν να γίνει έλεγχος επί αυτών που κατασκευάστηκαν σε σχέση με τα αρχικώς μελετηθέντα, όπως έγινε στο διυλιστήριο του Δ.Δ.Οινοφύτων.

Για τον παραπάνω σκοπό συντάχθηκε η παρούσα έκθεση αυτοψίας στις 3 Μαρτίου 2010, η οποία βεβαιώθηκε και υπογράφεται ως ακολούθως.

Οι ειδικοί επιστήμονες στο Συνήγορο του Πολίτη



Ελένη Σταμπουλή Σωτήρης Στασινός